De campagne F-35 ondersteunt het standpunt van de beide provincies en drie gemeenten: ‘F-35 NO-GO op Eelde’. Maar waar dan wel? De campagne F-35 NEE vermijdt zorgvuldig de indruk dat het dan maar op een van de andere Nederlandse vliegvelden moet.
Onder de knop ‘KENNIS’ staat op deze site meer informatie over de ruimtevraag van Defensie voor oefeningen met de F-35. De onderbouwing van Defensie voor de ruimtevraag kun je lezen in het rapport ‘Notitie Reikwijdte en Detailniveau – Programma Ruimte voor Defensie’.
Op blz. 35 van dit rapport staat ‘Toename gebruik jachtvliegtuigcapaciteit, Onderbouwing behoefte’. Nederland beschikt -volgens de berekening op blz. 36- over een gegarandeerde operationele ruimte voor 5200 sorties (één sortie is een start én een landing, dus 5200 sorties zijn 10.400 vliegbewegingen). Rekenend vanuit de aanschaf van de nieuwe F-35’s stelt Defensie vervolgens: ‘Om voldoende planningsruimte te hebben is er in Nederland dus ruimte nodig voor 2300 extra sorties’. Bij deze uitspraak zetten wij een vraagteken.
Want hoezo in Nederland?
Extra sorties zijn nodig om met de 52 F-35’s die Nederland heeft aangeschaft te kunnen oefenen. Maar nergens wordt onderbouwd waarom dat in Nederland zou moeten.
Spreiding van F-35-trainingen over Europa is een heel redelijke eis
De 31 NAVO-landen (ex USA) hebben opgeteld 680 F-35’s besteld: gemiddeld 22 per Europees NAVO-land. Nederland heeft 52 F-35’s besteld. Hiervan zijn er 40 geleverd; 32 zijn er in Nederland operationeel en 8 in de USA.
Nederland draagt getalsmatig nu al méér dan het dubbele bij aan de gevechtskracht van F-35’s in NAVO-verband. Vanwege deze extra inspanning van Nederland is het heel redelijk om in NAVO-verband af te spreken dat de extra behoefte aan trainingslocaties wordt gesitueerd op locaties waar de overlast relatief gering is. Spreiding van F-35-trainingen over een aantal Europese NAVO-landen is dan logisch. De F-35 is immers geen Nederlands maar een Amerikaans-Europees project. De F-35 kan alleen in NAVO-verband opereren.
De huidige oefencapaciteit op Leeuwarden en Volkel is al veel groter dan het Europees gemiddelde van 22 F-35’s. Bij 52 F-35’s is het niet meer reëel om er vanuit te gaan dat deze F-35’s allemaal in Nederland gaan oefenen. Nederland is hiervoor te dichtbevolkt en de overlast wordt te groot.
Nederland draagt nu al aanzienlijk meer bij aan de trainingsbehoefte voor de F-35 dan het Europees gemiddelde. En dat in een land dat er gewoon te klein voor is.
Waarom wil Defensie de extra oefencapaciteit in Nederland?
Tijdens een presentatie door Defensie voor leden van Provinciale Staten Groningen op 8 januari 2025 vroeg een statenlid: ‘Zijn de mogelijkheden om oefenruimte in het buitenland te delen c.q. uit te breiden voldoende verkend?’. Er kwam geen antwoord. Wel zei de defensiewoordvoerder dat ‘een belangrijk argument voor de staatssecretaris is geweest om te zeggen ‘ik doe al veel in het buitenland […] en ik vind dat ik een goed werkgever moet zijn om ook in Nederland te kunnen oefenen’. (Bron: citaten van informatiesessie Provinciale Staten Groningen 8 januari 2025). Extra oefencapaciteit in Nederland is dus een werkgeverspunt!
Conclusie: De mogelijkheden om in het buitenland te oefenen zijn niet voldoende verkend.
NIMBY? Kop van Drenthe en Groningen als ‘achtertuin van Nederland’
Het begrip NIMBY (Not In My Backyard) is wel toepasselijk als we héél Nederland in ogenschouw nemen. De regio Groningen-Assen zou je vanuit NIMBY-perspectief kunnen zien als ‘achtertuin van Nederland. Deze ‘backyard’ staat op het spel. Zo is in de regio Groningen-Assen onder meer het toerisme een belangrijke economische sector. Mensen komen hier graag. Door de ligging op de Hondsrug, geflankeerd door de beekdalen van de Drentsche Aa en de Hunze is deze regio landschappelijk en cultuurhistorisch gezien uniek en aantrekkelijk. Ook liggen er twee grote steden in de buurt, waarvan Groningen de 6e grote stad van Nederland is.
Om een beeld te geven een paar cijfers:
– maar liefst 1 op de 14 werkt in de vrijetijdssector
– ruim 7,5 miljoen overnachtingen per jaar, goed voor een half miljard euro omzet
– jaarlijks wordt 10 miljoen aan toeristenbelasting geheven
(bron: https://www.marketingdrenthe.nl/leren/feiten-cijfers)
Voor vakanties in eigen land staat Drenthe op de tweede plek, 87% zijn binnenlandse gasten met als reisdoel: onthaasten en genieten van de natuur, de rust en stilte ervaren.
Zie ook de Brandbrief van recreatieondernemers (PDF nieuw venster)
Wil je deze ‘backyard’ belasten met 4600 vliegbewegingen per jaar van F-35’s vanaf Eelde? Wij zeggen samen met maatschappelijke organisaties, provincies en gemeenten duidelijk: NEE!
Dus ja… : Not in OUR backyard!
En nee…: Niet in de ‘achtertuin van Nederland
Er zijn in Europa genoeg locaties waar geoefend kan worden zonder schade voor mens, natuur en economie
